Ảnh hưởng của dòng chảy thoát nước và quá trình thấm đến trượt lở

Từ khóa:

tai biến trượt lở
dòng chảy mặt
dòng chảy ngầm
dòng thấm

https://doi.org/10.59382/j-ibst.2025.vi.vol2-7

Tóm tắt:

Nghiên cứu tập trung đánh giá vai trò của dòng chảy mặt, dòng chảy ngầm và quá trình thấm trong cơ chế trượt lở mái dốc tại khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam.  Trên cơ sở khảo sát thực địa tại một số khối trượt điển hình, kết hợp sử dụng các thiết bị đo đạc địa chất, địa chất công trình và địa chất thủy văn, trong đó tập trung làm rõ ảnh hưởng điều kiện thoát nước dòng chảy mặt, dòng chảy ngầm và quá trình thấm. Kết quả cho thấy: (i) dòng chảy mặt thường phát triển tại các vùng trũng hoặc nơi có đới phong hóa mạnh liên kết với đứt gãy kiến tạo; (ii) dòng chảy ngầm xuất hiện do sự gián đoạn lớp địa chất hoặc biến đổi tính chất vật lý – cơ học của đất đá; (iii) quá trình thấm xảy ra khi chịu ảnh hưởng của mưa, phụ thuộc vào đặc điểm đất đá mái dốc. Phân tích tổng hợp của ba yếu tố trên làm rõ sự thay đổi điều kiện bão hòa, áp lực nước lỗ rỗng, hệ số thấm, từ đó làm giảm ổn định mái dốc và kích hoạt trượt lở. Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng nhằm hiểu rõ cơ chế phát sinh trượt lở và góp phần nâng cao hiệu quả cảnh báo và phòng tránh.

Nội dung:

Tài liệu tham khảo:

[1] Highland, L.M., & Bobrowsky, P. (2008). The landslide handbook-A guide to understanding landslides (No. 1325). US Geological Survey

[2] Hencher, S.R., & Lee, S.G. (2010). Landslide mechanisms in Hong Kong. Geological Society Engineering Geology Special Publication, 23, 77–103. https://doi.org/10.1144/EGSP23.6

[3] Hencher, Stephen R., Malone, A.W. (2013). Hong Kong landslides. Landslides, January 2012, 373–382. 

[4] Tien, P.V., Minh, V.C., Duc, D.M., Luong, L.H., Nam, D.H., & Hieu, T.T. (2025). Rainfall-induced catastrophic rapid and long-traveling landslide in Lang Nu hamlet: the worst natural landslide disaster in Vietnam.

[5] Toan DT, Oneta S, Thanh NT, Ha NV, Khang DQ, Dong BV, Duc DM (2023). Inventory of Landslides Triggered by Extreme Rainfall in August 2023 along the National Road No. 32, Mu Cang Chai district, Yen Bai province. Proceedings of the Sixth International Scientific Conference: Earth and Environmental Science Mining for Digital Transformation, Green Development and Response to Global Change. Science and Technics Publishing house. ISBN:978-804-87-2826-9, 227-239

[6] Duc DM, Khang DQ, Duc DM, Ngoc DM, Quynh DT, Thuy DT, Ha NH (2020). Analysis and modeling of a landslide-induced tsunami-like wave across the Truong river in Quang Nam province, Vietnam. Landslides, 17, 2329-2341.

[7] Hou, R., Wu, M., Li, Z., Chen, N., Chen, X., Peng, T., & Huang, N. (2024). Big Disaster from Small Watershed: Insights into the Failure and Disaster-Causing Mechanism of a Debris Flow on 25 September 2021 in Tianquan, China. International Journal of Disaster Risk Science, 15(4), 622-639

[8] Rahimi, A., Rahardjo, H., Leong, E.C. (2010). Effect of hydraulic properties of soil on rainfall-induced slope failure. Eng. Geol. 2010, 114, 135–143.

[9] Lin, D.G., Hung, S.H., Ku, C.Y., & Chan, H.C. (2016). Evaluating the efficiency of subsurface drainages for Li-Shan landslide in Taiwan. Natural Hazards and Earth System Sciences Discussions, 2016, 1-22.

[10] Lee, R.W., Law, R.H., & Lo, D.O. (2018). Importance of surface drainage management to slope performance. HKIE Transactions, 25(3), 182-191.

[11] Duong, T. T., Do Minh, D., Dang, Q. K., & Nguyen, D. S. (2025). Study on Weathered Slope Landslides and Causes in Mu Cang Chai District, Yen Bai Province. VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, 41(1).

[12] Liu, Q.Q., & Li, J.C. (2015). Effects of water seepage on the stability of soil-slopes. Procedia IUTAM, 17, 29-39.

[13] Jia, J., Mao, C., & Tenorio, V.O. (2024). Slope stability considering multi-fissure seepage under rainfall conditions. Scientific Reports, 14(1), 11662.